Γενικά
Θερμοστάτες χώρου ονομάζουμε τις ηλεκτρομηχανολογικές διατάξεις που ενεργοποιούν και απενεργοποιούν την εγκατάσταση θέρμανσης στην ζώνη την οποία είναι εγκατεστημένοι, ή και ολόκληρου του κτιρίου εφόσον αυτό διαθέτει μία ζώνη θέρμανση μόνο.
Στην αγορά υπάρχουν πολλών ειδών θερμοστάτες χώρου, οι οποίοι μπορούν να ταξινομηθούν στις παρακάτω κατηγορίες:
Απλοί θερμοστάτες χώρου
Στους απλούς μηχανικούς θερμοστάτες, ένα έλασμα διαστέλλεται ή συστέλλεται και κλείνει η ανοίγει επαφή.
Οι θερμοστάτες αυτοί συνήθως έχουν έναν διακόπτη ON-OFF, ούτως ώστε ο χρήστης να μπορεί να απενεργοποιήσει την εγκατάσταση θέρμανσης του θέτοντας τον θερμοστάτη του στην θέση OFF.
Ηλεκτρονικοί θερμοστάτες χώρου
Οι ηλεκτρονικοί θερμοστάτες χώρου δεν λειτουργούν με διμεταλλικό έλασμα, αλλά διαθέτουν ηλεκτρονική πλακέτα και κυκλώματα που μετρούν την θερμοκρασία χώρου με μεγαλύτερη ακρίβεια.
Οι ηλεκτρονικοί θερμοστάτες δεν διαθέτουν απαραίτητα οθόνη ενδείξεων, αλλά πόμολο ρύθμισης όμοιο με των απλών, πράγμα που μερικές φορές μπορεί να μας μπερδέψει. Οι περισσότεροι θερμοστάτες χώρου, τόσο οι απλοί όσο και οι ηλεκτρονικοί, διαθέτουν ενδεικτική λυχνία (λαμπάκι), που αν συνδεθεί σωστά ηλεκτρικά ο θερμοστάτης, πρέπει να ανάβει όταν απαιτείται θέρμανση και να σβήνει, όταν η θερμοκρασία του χώρου, έχει φτάσει την θερμοκρασία που επιλέξαμε.
Θερμοστάτες χώρου με ψηφιακή οθόνη.
Αυτή η κατηγορία θερμοστατών διαθέτει οθόνη υγρών κρυστάλων και συνήθως είναι εξοπλισμένοι με προγραμματιστή ωρών λειτουργίας για υψηλές ή χαμηλές θερμοκρασίες χώρου.
Τοποθέτηση θερμοστάτη χώρου
Όλοι οι θερμοστάτες χώρου τοποθετούνται σε ύψος περίπου 1,70 από το πάτωμα, σε σημεία που δεν επηρεάζονται από τις ακτίνες του ήλιου και από ζεστά ή θερμά ρεύματα αέρος.
Ηλεκτρική σύνδεση θερμοστάτη χώρου
Υπάρχουν θερμοστάτες που χρειάζονται και ουδέτερο (για να ανάβει και να σβήνει το λαμπάκι λειτουργίας), ενώ σε άλλους αν συνδέσουμε ουδέτερο μπορεί να τους καταστρέψουμε (θερμοστάτες δυο καλωδίων).
Οι θερμοστάτες που δεν δέχονται ουδέτερο, είναι συνήθως ηλεκτρονικοί με μπαταρία, μέσω της οποίας γίνονται διάφορες λειτουργίες (λειτουργεί το χρονόμετρο κλπ).
Στους θερμοστάτες δύο καλωδίων, συνδέουμε στη μία επαφή σύνδεσης φάση και από την άλλη επαφή στέλνουμε εντολή (φάση) προς την βάνα αυτονομίας, ή προς τον πίνακα του λέβητα ή τον καυστήρα, ή τον κυκλοφορητή κλπ.
Στους περισσότερους απλούς θερμοστάτες (μηχανικούς και ηλεκτρονικούς), αν ανοίξουμε το καπάκι τους, τότε θα δούμε μια αριθμημένη σειρά από επαφές ( δυο μέχρι πέντε συνήθως θέσεις). Έτσι ανάλογα με τον κατασκευαστή, συνδέουμε π.χ. στην θέση Νο1 την φάση του ηλεκτρικού ρεύματος, στην θέση Νο 2 την εντολή (φάση) προς τα όργανα της εγκατάστασης,
στην θέση Νο 4 φάση από την θέση Νο 2 (γέφυρα), για να λειτουργήσει η ενδεικτική λυχνία και στην θέση Νο 5 ουδέτερο για αυτήν.
Από την θέση Νο 2 λοιπόν, παίρνουμε εντολή (φάση) προς την βάνα αυτονομίας του διαμερίσματος ή τον πίνακα του λέβητα αν δεν έχουμε αυτονομία.
Όταν η θερμοκρασία του χώρου φτάσει στην θερμοκρασία που επιλέξαμε από τον θερμοστάτη χώρου, τότε διακόπτεται η παροχή ρεύματος προς την θέση Νο 2 και έχουμε φάση στην θέση Νο3.
Την θέση Νο 3 μπορεί να χρειαστεί να την χρησιμοποιήσουμε για άλλες εφαρμογές.
Επίσης υπάρχει και μία θέση για την σύνδεση του καλωδίου της γείωσης.
Στους ηλεκτρονικούς θερμοστάτες δύο θέσεων, συνδέουμε στην μία επαφή την φάση και στην άλλη την εντολή προς τα όργανα της εγκατάστασης.Αρκετοί εγκαταστάτες, αντί να συνδέσουν την φάση στην θέση Νο1, συνδέουν τον ουδέτερο σε αυτήν και διακόπτουν την εντολή λειτουργίας των οργάνων της εγκατάστασης, κόβοντας τον ουδέτερο προς αυτά. Εδώ θέλει λοιπόν προσοχή, γιατί βλέποντας ότι δεν λειτουργεί π.χ. ο καυστήρας, θεωρούμε ότι δεν υπάρχει φάση προς αυτόν.
Επίσης εκείνο που πρέπει να προσεχθεί είναι τα χρώματα των καλωδίων, γιατί χρησιμοποιούνται αρκετές φορές τρίκλωνα καλώδια σύνδεσης. Έτσι λοιπόν, πολλές φορές ο εγκαταστάτης στέλνει με το καφέ καλώδιο φάση προς τον θερμοστάτη χώρου, το μπλε το χρησιμοποιεί για ουδέτερο και με το κίτρινο στέλνει εντολή (φάση) προς τα όργανα. Επομένως, στην περίπτωση αυτή, το κίτρινο καλώδιο αν το χρησιμοποιήσουμε για γείωση, τότε αυτό και επικίνδυνο είναι, αλλά σίγουρα ζημιογόνο (βλάβη στα όργανα της εγκατάστασης).
Άλλες φορές, ο εγκαταστάτης χρησιμοποιεί το κίτρινο καλώδιο για ουδέτερο και με το μπλε στέλνει εντολή (φάση) προς τα όργανα.Καλό λοιπόν θα είναι, για την σύνδεση του θερμοστάτη χώρου να χρησιμοποιούμε τετράκλωνα καλώδια (εκτός από αυτούς των δυο θέσεων).
Το καλώδιο με κίτρινο χρώμα το χρησιμοποιούμε σαν γείωση, το μπλε σαν ουδέτερο και το καφέ ή το κόκκινο ή το μαύρο σαν φάσεις.Επίσης, προσοχή θα πρέπει να δοθεί και στα ηλεκτρικά σχεδιαγράμματα των κατασκευαστών.
Αν δεν τα καταλάβουμε αυτά τα σχεδιαγράμματα, θα πρέπει να κάνουμε τεστ λειτουργίας του θερμοστάτη χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα (με όργανα).
Τέλος, όλα τα παραπάνω νούμερα και οι συνδέσεις, αφορούν μόνο ένα τύπο θερμοστάτη χώρου. Οι συνδέσεις από κατασκευαστή σε κατασκευαστή διαφέρουν. Θα πρέπει κάθε θερμοστάτης, να συνοδεύεται από σχεδιάγραμμα σύνδεσης (σε αρκετούς είναι σχεδιασμένο στο καπάκι από την μέσα μεριά).
