Γενικά
Σε μια εγκατάσταση κεντρικής θέρμανσης το νερό αφού θερμανθεί μέσα στον λέβητα μεταφέρεται στα θερμαντικά σώματα (ή σε μπόιλερ ή σε άλλο μέσο) για την απόδοση ενός ποσού θερμότητας.
Στην συνέχεια μεταφέρεται και πάλι στον λέβητα για να θερμανθεί ξανά.Το ζεστό νερό είναι ελαφρύτερο του κρύου και γι αυτό έχει την τάση να ανεβαίνει προς τα πάνω (προς τα θερμαντικά σώματα.
Την εγκατάσταση που λειτουργεί έτσι την ονομάζουμε εγκατάσταση φυσικής κυκλοφορίας ή εγκατάσταση με βαρύτητα.
Σήμερα εγκατάσταση φυσικής κυκλοφορίας έχουμε σχεδόν μόνο στους ηλιακούς θερμοσίφωνες.Σήμερα εφαρμόζουμε και χρησιμοποιούμε εγκαταστάσεις κεντρικής θέρμανσης με βεβιασμένη κυκλοφορία νερού. Έτσι αποφεύγουμε μια σειρά από μελέτες για την εφαρμογή των οποίων απαιτούνται μεγάλες διατομές σωληνώσεων και ειδικές κατασκευές.
Για να λειτουργήσουν οι εγκαταστάσεις θέρμανσης βεβιασμένης κυκλοφορίας απαιτείται η χρήση κυκλοφορητών.
Ο κυκλοφορητής είναι μια αντλία φυγοκεντρικού τύπου που κινείται με την βοήθεια ηλεκτρικού ρεύματος. Μεταφέρει το νερό από το λέβητα προς τα θερμαντικά σώματα και από αυτά ξανά πίσω στον λέβητα.
Κύριες εφαρμογές κυκλοφορητών
Οι κυκλοφορητές κυρίως χρησιμοποιούνται : -
- Σε εγκαταστάσεις θέρμανσης με ζεστό νερό
- Σε κλειστά βιομηχανικά συστήματα κυκλοφορίας υγρών
- Σε ανακυκλοφορία ζεστού νερού χρήσης
- Σε αυτονομίες κεντρικής εγκατάστασης θέρμανσης
Διάκριση κυκλοφορητών
Οι κυκλοφορητές ανάλογα με τον τρόπο λίπανσης τους διακρίνονται σε :
- Υδρολίπαντους
- Ελαιολίπαντους
Σήμερα στις εγκαταστάσεις κεντρικής θέρμανσης χησιμοποιούμε σχεδόν πάντα υδρολίπαντους κυκλοφορητές.
Περιγραφή
Κάθε κυκλοφορητής αποτελείται από την φτερωτή πού είναι το τμήμα ώθησης, τον ηλεκτροκινητήρα που εξασφαλίζει την περιστροφή της φτερωτής, το κέλυφος όπου κινείται η φτερωτή και το κουτί ηλεκτρικών συνδέσεων.
Στους υδρολίπαντους κυκλοφορητές όλα τα περιστρεφόμενα μέρη βρέχονται από το νερό που κυκλοφορεί μέσα σε αυτά.
Το νερό λιπαίνει και ψύχει τον κυκλοφορητή.Τα πλεονεκτήματα των υδρολίπαντων κυκλοφορητών είναι η αθόρυβη λειτουργία τους, η απλή κατασκευή τους και δεν χρειάζονται συντήρηση.
Επίσης λόγω της μικρής αντίστασης δεν δημιουργούν εμπόδιο στην φυσική κυκλοφορία του νερού αν αυτοί χαλάσουν.
Έτσι η εγκατάσταση μπορεί να λειτουργήσει με φυσική κυκλοφορία μέχρι να επισκευαστεί ο κυκλοφορητής.Οι υδρολίπαντοι κυκλοφορητές λειτουργούν με καθαρό νερό.
Ακάθαρτο νερό μπορεί να κάνει κακό στον κυκλοφορητή (συνήθως φρακάρει η φτερωτή και καταστρέφεται ο ηλεκτροκινητήρας).
Τοποθέτηση – Εγκατάσταση
Ο κυκλοφορητής πρέπει να εγκατασταθεί:
- Όταν τελειώσουν όλες οι εργασίες συγκόλησης και μετά από ξέπλυμα της εγκατάστασης
- Σε προσιτή θέση, για τον έλεγχο ή την επισκευή του, αν και όταν χρειαστεί
- Έτσι ώστε, σε τυχόν διαρροές να μην στάζει νερό πάνω στο κουτί ηλεκτρικών συνδέσεων
- Με τον άξονα του σε οριζόντια θέση γιατί διαφορετικά θα έχουμε συγκράτηση αέρα στο ψηλότερο σημείο, με αποτέλεσμα την κακή λίπανση στο σημείο αυτό
- Ώστε το βέλος στο κέλυφος του, να δείχνει την ίδια φορά ροής του νερού από τον λέβητα προς τα θερμαντικά σώματα
- Έτσι ώστε, το κουτί των ηλεκτρικών συνδέσεων να μην είναι προς τα κάτω γιατί κατά την εξαέρωση του μπορεί να μπει νερό σε αυτό (Εικόνα44, σωστοί τρόποι τοποθέτησης υδρολίπαντων κυκλοφορητών. Εικόνα45, λανθασμένοι τρόποι τοποθέτησης υδρολίπαντων κυκλοφορητών).
Επιβάλλεται και πρέπει:
- Πριν και μετά τον κυκλοφορητή να τοποθετηθούν βάνες ώστε σε μια μελλοντική αναγκαία επισκευή ή αντικατάστασή του, να μην χρειαστεί να αδειάσουμε όλη την εγκατάσταση
- Να γίνεται θερμομόνωση μόνο στο κέλυφος του κυκλοφορητή και όχι στον κινητήρα του
- Σε εγκαταστάσεις με ανοικτό δοχείο διαστολής και με τοποθέτηση του κυκλοφορητή στην προσαγωγή, ο σωλήνας ασφαλείας(ή εκτόνωσης) να συνδεθεί πριν τον κυκλοφορητή (μεταξύ κυκλοφορητή και λέβητα) και με το στόμιο αναρρόφησης, όσο πιο κοντά γίνεται στην πλήρωση από το δοχείο διαστολής (Σχέδιο 36) (περισσότερα υπάρχουν στο κεφάλαιοΣυστήματα ασφαλούς λειτουργίας και συμπλήρωσης νερού)
- Σε εγκαταστάσεις με κλειστό δοχείο διαστολής, το δοχείο πρέπει να είναι τοποθετημένο στην πλευρά αναρρόφησης του κυκλοφορητή.
- Το καλώδιο σύνδεσης να μην έρχεται σε επαφή με τις σωληνώσεις το κέλυφος ή τον κινητήρα του κυκλοφορητή
ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗΣ
Ο κυκλοφορητής μπορεί να εγκατασταθεί σε οποιοδήποτε σημείο της εγκατάστασης αρκεί, να τοποθετηθεί στην κεντρική γραμμή είτε της προσαγωγής του νερού προς τα σώματα είτε στην κεντρική γραμμή επιστροφής. Έχει καθιερωθεί πάντως να τοποθετείται μέσα στο λεβητοστάσιο για να μπορεί να ελεγχθεί καλύτερα.
Η τοποθέτηση του κυκλοφορητή στην προσαγωγή έχει το πλεονέκτημα ότι, όλη η εγκατάσταση βρίσκεται σε υπερπίεση και αποκλείεται η αναρρόφηση αέρα από ενδεχόμενα σημεία που δεν είναι στεγανά (π.χ. Εξαεριστικά).
Σχέδιο 36
Ο κυκλοφορητής τοποθετείται στον σωλήνα επιστροφής, μόνο σε εγκαταστάσεις θέρμανσης όπου δεν μπορεί να ελεγχθεί η θερμοκρασία του νερού όπως π.χ. τζάκια και ξυλολέβητες. Επίσης, τοποθετείται στον σωλήνα επιστροφής και σε εγκαταστάσεις με ανοικτά δοχεία διαστολής.Δεν πρέπει να τοποθετείται πολύ κοντά στην καπνοδόχο και σε χώρους με θερμοκρασία περιβάλλοντος πάνω από 40°C γιατί μπορεί να προκύψουν βλάβες στο ηλεκτρικό κουτί του κυκλοφορητή.
Οι κυκλοφορητές δεν πρέπει να προσαρμόζονται ποτέ σε οριζόντιες σωληνώσεις, που στην συνέχεια κατεβαίνουν χαμηλότερα από τον κυκλοφορητή, εκτός αν ο οριζόντιος αυτός σωλήνας εξαερώνεται αυτόματα. Στην αντίθετη περίπτωση, συγκεντρώνεται αέρας στο σημείο αυτό ο οποίος, όχι μόνο δεν αφήνει να λειτουργήσει σωστά η εγκατάσταση αλλά μπορεί να καταστρέψει και τον κυκλοφορητή.
Αν έχουμε συστήματα με θερμοστατικές βαλβίδες στα θερμαντικά σώματα ή εγκαταστάσεις με βάνες αυτονομίας τότε, πρέπει να τοποθετηθεί by-pass (διακλάδωση, παράκαμψη) μεταξύ του σωλήνα προσαγωγής και επιστροφής με βαλβίδα διαφορικής πίεσης.
Σε εγκαταστάσεις με πλαστικούς ή χάλκινους σωλήνες, καλό είναι να στερεώνεται ο κυκλοφορητής σε βάση με ελαστικά στηρίγματα, για να αποφύγουμε την μετάδοση κραδασμών στους σωλήνες.
Η σύνδεση των κυκλοφορητών με τις σωληνώσεις γίνεται, ανάλογα του μεγέθους τους, με ρακόρ ή με φλάντζες.
Στην σύνδεση του κυκλοφορητή καλό είναι να τοποθετηθούν δύο μανόμετρα, ένα πριν και ένα μετά από αυτόν. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να μετρηθεί ή υπερπίεση που δημιουργεί η λειτουργία του.
Επίσης, ένα θερμόμετρο στον σωλήνα προσαγωγής και ένα στο σωλήνα επιστροφής θα μας επιτρέψει να ελέγξουμε την διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ του νερού προσαγωγής και επιστροφής και να ρυθμίσουμε έτσι κατάλληλα τις στροφέςτου κυκλοφορητή, πετυχαίνοντας διαφορά θερμοκρασίας ίση με 20°C περίπου.
Σε μεγάλες εγκαταστάσεις, η τοποθέτηση ενός φίλτρου νερού (που μπορεί εύκολα να καθαριστεί) στην αναρρόφηση του κυκλοφορητή, παρέχει μεγάλη προστασία.
